Türkiye’de artan konut fiyatları, her geçen gün ev sahibi olmayı daha da zorlaştırıyor. Özellikle 2025 yılı itibarıyla kira fiyatlarındaki yükseliş ve kredi faiz oranlarının artışı, birçok vatandaşı alternatif çözümler aramaya yöneltti. Bu noktada en sık karşılaştırılan iki seçenek öne çıkıyor: TOKİ projeleri ve Evim sistemleri (faizsiz konut edinme modelleri).
Peki hangisi gerçekten daha avantajlı? Gelin finansal, hukuki ve pratik açıdan iki sistemi detaylı şekilde inceleyelim.
TOKİ Nedir? Kime Hitap Eder?
TOKİ (Toplu Konut İdaresi Başkanlığı), devlet destekli sosyal konut projeleriyle dar ve orta gelirli vatandaşlara uygun taksitlerle ev sahibi olma imkânı sunar.
TOKİ’nin amacı, kar amacı gütmeden düşük maliyetli konut üretmek ve uzun vadeli ödeme planlarıyla dar gelirli aileleri ev sahibi yapmaktır.
TOKİ Nedir? TOKİ Başvurusu Nasıl Yapılır? Şartları Nedir?
Avantajları:
- Devlet güvencesi vardır.
- Faiz oranları piyasa kredilerine göre çok daha düşüktür.
- Peşinat oranı genellikle %10–15 civarındadır.
- 180 aya (15 yıla) kadar taksit imkânı sunulur.
- Sabit taksitli sistemle ödemeler daha öngörülebilirdir.
Dezavantajları:
- Konut teslim süresi uzun olabilir (1–3 yıl).
- Projeler genellikle şehir merkezlerinden uzaktadır.
- Her başvuran ev sahibi olamaz; kura sistemi vardır.
Örnek: 2025 TOKİ sosyal konut projesinde 2+1 daireler 1.200.000 TL’den başlıyor. 240.000 TL peşinatla, 15 yıl boyunca aylık 6.000–8.000 TL taksit ödenerek ev sahibi olunabiliyor.
Evim Sistemleri Nedir? Nasıl Çalışır?
Evim sistemleri (örneğin Evim Türkiye, FuzulEv, KatılımEvim, Eminevim gibi) faizsiz konut edinme modelidir. Bu sistemde banka kredisi veya faiz yoktur; katılımcılar bir araya gelerek tasarruf havuzu oluşturur ve sırayla ev sahibi olurlar.
Çalışma Prensibi:
- Başvuru sırasında evin değeri bellidir.
- Küçük bir organizasyon ücreti ödenir (genellikle %7–10 civarında).
- Katılımcılar her ay eşit miktarda ödeme yapar.
- Çekiliş veya sıra yöntemiyle herkes sırayla ev sahibi olur.
Avantajları:
- Faizsizdir. Dini hassasiyetleri olanlar için uygundur.
- Herkes bütçesine göre ödeme planı seçer.
- Peşinatsız seçenekler mevcuttur.
- Erken ödeme yaparak teslim tarihini öne çekme imkânı vardır.
Dezavantajları:
- Organizasyon ücreti geri ödenmez.
- Ev teslim süresi belirsiz olabilir (kura sistemine bağlı).
- Resmî bir devlet güvencesi yoktur, özel şirket sözleşmesine dayanır.
Örnek: 2.000.000 TL’lik bir ev için, 10 yıl vadeli bir sistemde aylık yaklaşık 16.000–17.000 TL ödeme yapılır. Ancak faiz olmadığı için toplam geri ödeme miktarı, banka kredisine göre daha düşüktür.
Finansal Karşılaştırma: Hangisi Daha Mantıklı?
| Özellik | TOKİ | Evim Sistemleri |
|---|---|---|
| Faiz Durumu | Düşük faizli (devlet destekli) | Faizsiz (tasarruf havuzu) |
| Güvence | Devlet garantisi | Şirket sözleşmesi |
| Peşinat | %10–15 | %0–10 |
| Teslim Süresi | Ortalama 1–3 yıl | 1 ay – 10 yıl arası |
| Aylık Ödeme | 6.000–9.000 TL arası | 10.000–17.000 TL arası |
| Risk | Düşük | Şirkete bağlı olarak değişken |
| Uygunluk | Dar ve orta gelirli aileler | Orta gelirli ve faiz hassasiyeti olan bireyler |
Finansal açıdan bakıldığında, TOKİ projeleri uzun vadede daha düşük maliyetlidir.
Ancak Evim sistemleri, özellikle faiz ödemek istemeyen veya kendi ödeme temposunu belirlemek isteyen kişiler için daha esnek bir alternatiftir.
Hukuki Güvence ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Evim sistemleri 2021 yılında BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) denetimine alınmıştır. Bu, sistemin daha güvenli hale geldiği anlamına gelir. Ancak yine de sözleşmeyi dikkatle incelemek gerekir.
Dikkat edilmesi gereken noktalar:
- Organizasyon ücretinin geri ödenip ödenmediğini kontrol edin.
- Ev teslim tarihinin sözleşmede net yazılı olduğundan emin olun.
- Erken çıkış durumunda iade koşullarını öğrenin.
TOKİ tarafında ise tüm süreç devlet güvencesi altındadır. Proje iptali veya gecikme olsa bile, yatırımlar koruma altındadır.
Uzman Görüşü: Hangisini Seçmeli?
- Dar gelirli, kira öder gibi ev sahibi olmak isteyenler için: TOKİ daha avantajlıdır.
- Faiz hassasiyeti olan, sabırlı ve esnek ödeme planı isteyenler için: Evim sistemleri daha uygun olabilir.
- Kısa vadede ev sahibi olmak isteyenler için: TOKİ’nin kura sistemi riskli olduğundan, erken teslim garantisi veren evim sistemleri daha hızlı sonuç verebilir.
Her İki Sistem de Farklı İhtiyaçlara Hitap Ediyor
TOKİ ve Evim sistemleri, birbirinin alternatifi değil; farklı gelir gruplarına hitap eden iki ayrı modeldir.
Eğer güvenli, düşük riskli bir yöntem arıyorsan TOKİ tercih edilmelidir.
Ancak faizsiz, kişisel planlama yapabileceğin bir yöntem istiyorsan Evim sistemleri senin için daha doğru olabilir.
Son olarak ev sahibi olmanın yolu, yalnızca sistem seçmekle değil; gelir-gider dengesini doğru kurmakla ve uzun vadeli plan yapmakla mümkündür.
