Faiz Neden Hayatımızın Her Yerinde?
“Faiz” kelimesiyle banka kredisi alırken, mevduat hesabı açarken ya da yatırım yaparken mutlaka karşılaşmışsınızdır. Peki, faiz tam olarak nedir? Hangi türleri vardır? Ve en önemlisi, nasıl hesaplanır?
Finansal okuryazarlığın temeli olan faiz kavramı, bireylerin ve işletmelerin doğru kararlar almasını sağlar. Bu yazıda faiz türlerini sade bir dille açıklayıp, hesaplama yöntemlerini örneklerle ele alacağız.
Faiz Nedir?
Faiz, ödünç alınan paranın belirli bir süre sonunda geri ödenirken üzerine eklenen tutardır. Yani paranızı birine borç verirseniz, karşılığında belirli bir miktar fazladan para alırsınız. Bu fazlalık “faiz”dir.
Faiz iki yönlüdür:
- Kredi faizi: Bankadan borç alan kişinin ödediği faiz.
- Mevduat faizi: Bankaya para yatıran kişinin kazandığı faiz.
Faiz Türleri Nelerdir?
1. Basit Faiz
Basit faiz, yalnızca ana para üzerinden hesaplanan faiz türüdür. Yani önceki dönemlerin faizi ana paraya dahil olmaz.
📌 Formül:
Faiz = Ana Para × Faiz Oranı × Gün/Süre
🧮 Örnek:
10.000 TL’lik bir mevduat, %10 faiz oranı ile 1 yıl vadeli yatırılırsa:
Faiz = 10.000 × 0.10 × 1 = 1.000 TL
2. Bileşik Faiz
Bileşik faiz, her dönemde kazanılan faizin ana paraya eklenerek yeni dönem faiziyle birlikte hesaplanmasıdır.
📌 Formül:
Toplam Tutar = Ana Para × (1 + Faiz Oranı)^Süre
🧮 Örnek:
10.000 TL, %10 bileşik faizle 2 yıl vadeli yatırılsa:
Toplam Tutar = 10.000 × (1 + 0.10)^2 = 12.100 TL
Yani 2 yılda 2.100 TL kazanç olur.
3. Aylık/ Günlük Faiz
Faiz oranı yıllık olarak açıklansa da, kısa vadeli krediler veya yatırımlar için aylık ya da günlük faiz hesaplaması yapılır.
🧮 Örnek:
%24 yıllık faiz oranı → Aylık faiz: %24 / 12 = %2
10.000 TL’ye 1 ay sonunda: 10.000 × 0.02 = 200 TL faiz
Faiz Hesaplaması Nerelerde Kullanılır?
Kredi Hesaplamaları
Kredi alırken faiz oranı kadar geri ödeme planı da önemlidir. Taksitli kredilerde genellikle bileşik faiz olur.
Mevduat ve Yatırım
Bankaya yatırılan mevduatlar, vadeli hesaplarda belirli faizlerle kazanç sağlar. Bu sebeple vade ve faiz oranı arttıkça kazanç da artar.
Faiz Hesaplamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Efektif Faiz Oranı: Yıllık toplam maliyeti gösterir, sadece faiz değil, dosya masrafı gibi ek ücretleri de kapsar.
- Vade Süresi: Kısa vadede faiz kazancı düşerken, uzun vadede bileşik faizle kazanç artar.
- Enflasyon: Gerçek kazancı etkileyen en önemli unsurdur. Yani %30 faiz alırken enflasyon %50 ise reel kayıp yaşarsınız.
Faizi Bilmek, Finansal Kararları Güçlendirir
Son olarak faiz, modern finans dünyasının temel taşlarından biridir. Gerek yatırım yaparken gerek kredi çekerken, faiz türlerini ve hesaplama yöntemlerini bilmek büyük avantaj sağlar. Bilgi sahibi olmak, sizi daha güvenli ve bilinçli bir birey haline getirir.
Yorumlar (1)